Met haar Climate Action Programme ondersteunt G-STIC, de Global Sustainable Technology & Innovation Community, en het Departement Omgeving, ontwikkelingslanden in de strijd tegen de klimaatopwarming. Daarbij is Cleantech Flanders, met zijn jarenlang zorgvuldig opgebouwde community van innovatieve kmo’s, start-ups en scale-ups, een uitgelezen partner om Vlaamse klimaatprojecten in ontwikkelingslanden te lanceren.

Midden 2021 werd in de schoot van G-STIC een nieuw initiatief gelanceerd in het kader van internationale klimaatfinanciering. Het doel van dit Climate Action Programme is om ontwikkelingslanden enerzijds te helpen om koolstofarme ontwikkelingspaden te gaan volgen (mitigatie), en anderzijds om hun samenleving en economie weerbaarder te maken tegen de gevolgen van de klimaatopwarming (adaptatie).

Het G-STIC Klimaatactieprogramma helpt ontwikkelingslanden in het bereiken van hun mitigatiedoelstellingen en bij het uitvoeren van adaptatieprojecten via de implementatie en opschaling van initiatieven uit onze regio. Deze initiatieven kunnen daarvoor rekenen op financiële steun van de Vlaamse overheid. De eerste oproep, die werd afgesloten op 30 september 2021, leverde 65 projectvoorstellen op. In november 2021 werden deze voorstellen geëvalueerd door een onafhankelijke jury onder coördinatie van het Vlaamse Departement Omgeving. In december 2021 kregen 12 projecten samen € 3.017.724 subsidies.

Internationalisering stimuleren
Cleantech Flanders speelt als promotor van innovatieve Vlaamse cleantech en de implementatie ervan in de samenleving een belangrijke rol in het Klimaatactieprogramma van G-STIC. De Vlaamse community van cleantech-bedrijven die Cleantech Flanders jarenlang zorgvuldig heeft opgebouwd – in het bijzonder van KMO’s, start-ups en scale-ups – deelt onderling kennis, netwerkt intens en stimuleert elkaar om te internationaliseren – dit in samenwerking met Flanders Investment & Trade. Vandaar ook onze slagzin: ‘We know, we connect, we spread’.

In combinatie met de internationale outreach van G-STIC is onze community een sterke uitgangsbasis gebleken om Vlaamse klimaatprojecten in ontwikkelingslanden te lanceren. En zo blijkt opnieuw dat leden van Cleantech Flanders cleantech-KMO’s met internationale ambities, mits zij maatschappelijk verantwoord ondernemen en hun bedrijfsdoelstellingen oplijnen met de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de VN (de SDGs), alle wind in de zeilen hebben. We kijken dan ook uit naar de oproep van dit jaar. In afwachting daarvan geven we enkele voorbeelden van enkele reeds ondersteunde initiatieven.

Met het project Climate adaptation and mitigation for Uganda’s rice sector wil een samenwerking tussen de NGO Rikolto International (het vroegere Vredeseilanden), het onderzoeksinstituut AfricaRice en een grote Oegandese verkoper van rijst een duurzame rijstproductie in het Centraal-Afrikaanse land stimuleren. Daarnaast beoogt het project hiermee bij te dragen aan het behoud van moerasgebied in Oeganda.

Rikolto, David Leyssens: ‘Rijst voedt de wereld. Voor meer dan 3,5 miljard mensen over de hele wereld vormt rijst het hoofdbestanddeel van hun dieet. Helaas brengt dit grote milieukosten met zich mee. Rijstteelt is een belangrijke oorzaak van habitatverlies in moerassen en bossen; een derde van al het zoete water in de wereld wordt voor rijstproductie gebruikt en de rijstteelt is verantwoordelijk voor 10% van de wereldwijde door de mens veroorzaakte methaanuitstoot.

Met het G-STIC Climate Action Program wil Rikolto duurzame rijstproductie in Oeganda promoten en opschalen om bij te dragen aan het behoud van moerasgebied.

Rikolto wil, in samenwerking met onderzoeksinstituut AfricaRice en met een van Oeganda’s grootste rijstverkopende bedrijven (SWT), de capaciteit opbouwen van belangrijke belanghebbenden in rijst om milieuvriendelijke rijstproductiepraktijken te mainstreamen op basis van een wereldwijde standaard voor “duurzame rijstproductie”. Dit zal naar schatting 120.000 consumenten helpen toegang te krijgen tot lokaal geproduceerde en duurzame Oegandese rijst, zal de Oegandese regering helpen om wetlandbescherming en rijstteelt op te nemen in haar klimaatstrategieën en -regelgeving en zal naar schatting 91.250 boeren helpen om nieuwe rijstproductiepraktijken toe te passen die de productiviteit verhogen en klimaatimpact verminderen.’

Met Kericho wil Rietland, een Vlaamse ontwikkelaar van waterzuiveringssystemen, in Kenia een bestaande waterzuiveringsinstallatie uitbreiden met een wetland voor verluchtiging en met een membraanfiltratie-unit. Het doel? Aantonen dan het mogelijk is het gezuiverde afvalwater te hergebruiken voor de irrigatie van akkers of zelfs als drinkwater. Het moet de afhankelijkheid van neerslag en dus de droogtebestendigheid van het gebied rondom de installatie – de regio Kericho – te verhogen. Aan dit project werken behalve lokale Keniaanse partners ook de Universiteit Gent mee.

Het Optimis-project heeft als doel de monitoring van broeikasgasemissies vanuit rivieren te standaardiseren en betaalbare manieren te ontwikkelen om deze toe te passen en onder de knie te krijgen in ontwikkelingslanden. De monitoringtechnieken worden lokaal aangeleerd en getest in verschillende rivierbekkens in uiteenlopende klimaatsystemen, van Vietnam over Ecuador tot Ethiopië. Daarvoor werkt de Universiteit Gent samen met het internationale advies- en ingenieursbureau Antea Group. Met de projectresultaten zullen ook samen met lokale partners strategieën worden ontwikkeld om broeikasgasemissies vanuit rivieren te verminderen.

EmPOWERing high IMPACT users by OPTIMIZING clean energy grids is een project dat de ontwikkeling van een mini-grid in Kenia beoogt. Daarin worden vijfhonderd huishoudens, tien scholen, tien bedrijven en enkele ziekenhuizen geconnecteerd. Het netwerk wordt gevoed met elektriciteit opgewekt met waterkracht. Niet via grote stuwdammen maar wel met waterkrachtturbines geplaatst in kleine rivieren. Deze turbines zijn klein genoeg om geen impact te hebben op het ecosysteem van de rivieren. Het mini-grid moet aan een landelijke gemeenschap duurzame, betrouwbare en ook betaalbare stroom leveren. Dit project wordt geleid door Turbulent, een Vlaamse ontwikkelaar van kleine waterkrachtturbines.

Turbulent: “Decentralized hydropower, inspired by nature for nature”

Dietrich Van der Weken, general manager G-STIC en Frans Snijkers, directeur Cleantech Flanders